Marslı, Andy Weir tarafından yazılan bir bilimkurgu kitabı. Goodreads‘ta 2014 yılının en iyi bilim kurgu kitabı oldu ve bir filme uyarlandı.
Ne harika bir kitap Marslı öyle! Normalde böyle çok ses getiren çoksatan kitaplar, arkalarında gözleri yaşlı okurlar bırakırlar ama tepkimden de anlayacağınız gibi, Marslı’yı çok beğendim. Marslı, kitap olarak epey yaratıcı, akıcı ve sürükleyici!
Andy Weir: Marslı Kitap Konusu
Mark Watney, NASA’nın ARES 3 programıyla, beş kişinin daha olduğu 31 solluk (mars günü) bir Mars görevine çıkıyor ancak tahmin edilemeyen bir kum fırtınası yüzünden, uzay kıyafeti bozuluyor ve Mars’ta hapsoluyor.
İşin kötü yani NASA onun yaşadığını bile bilmiyor. Şimdi, Mark’ın yiyeceği sınırlı, biterse ölür, eğer Hab (basıncı, ısıyı dengeleyen çadır bozması bir şey) bozulursa, ölür. Su arıtma şeysi bozulursa, ölür. Güneş panelleri bozulursa, ölür. Bakarsanız, bu adamın hayatta kalması imkânsız görünüyor. Üstelik NASA’yla bir de iletişim kurması gerek ve hayatta kalıp dünyaya da dönmeli.
Marslı yorumuma gelirsek…
Kitabın en sevdiğim yanı, içinde hiç de aşk olmaması. Onun dışında, bir sürü kimyasal uygulamalar, matematik şeyleri falan biraz akıl karıştırıcı ama okuyup geçtiğinizde Marslı hakkında genel fikri alıyorsunuz ve bu yeterli. Yani kitaba kendinizi kolayca kaptırabiliyorsunuz.
Üstelik sürekli artan bir gerilim olduğu için (ben son 50 sayfayı zor okudum. Ne olacak demekten dilim damağım kurudu) bir sonraki sayfaya geçmek için sabırsızlanıyorsunuz ve detaylara kafa yormuyorsunuz.
Marslı‘yı okurken bir yandan merak ediyor ve bir yandan da ne diyor ya bu, diye anlamaya çalışıyordum, zira adamın atlatmadı badire, yemeği şey kalmadı.
“Ürünü Mars yüzeyine çıkardım. Çalışmamaya başladı.”
Marslı – Andy Weir
En temel sorunlara ve ansızın patlak veren sorunlara kıvrak aklıyla cevap buldu Mark. Bir yanım onu takdir ederken, diğer yanımda da ne zaman ölecek bu adam diyordu. Çünkü bir insanın böylesine becerikli olmasına alışkın değilim. Türkiye’de kimse değil. Bu arada kıvrak akıl demişken, Mark kitapta neşesini kaybetmeyen biri. Onu seveceksiniz.
Spoiler
Şimdi, bu spoilera giriyor. Marslı‘nın sonunda şöyle bir mesaj var: İnsanların özünde insanlara yardımcı olmak gibi bir içgüdü var. Kitap bunun üzerine kurulmuş, hatta Çin ve Amerika’nın işbirliği bile bir şekilde buna dâhil edilmiş. İki ülke etrafa paralar mı saçmadı milyarlık projeler mi yağmalamadı.
Tek hedef ne: Bir insanı kurtarmak. Bana bu olası gelmedi. Her gün yüzlerce insan açlıktan, kanunsuzluktan ölürken bir insana bu kadar kaynak harcamak, onu bırakın, dünyayı birbirine katacak kadar umursamak ne kadar olası? Bence hiç. İşin güzel yanı ise, bunun bir kurgu oluşu.
Bir de bana göre Amerika’nın daha özgür bir medyası var ve kitaplarda defalarca skandal lafı geçiyor. Bu kadar çaba büyük bir skandalı önlemek için olabilir ve gerçekte de olabilir elbette ama en başta ufacık bir emirle de uydu resimleri yok olabilir.
Neyse, siz demek istediğimi anladınız.
Spoiler bitti
Marslı çok akıcı, karakteri epey renkli, çevirisi güzel. Kurgu inandırıcı. Uzmanlığım yok ama sıradan ve cahil bir okur olarak, anlatılan kimyasal, fizik şeyleri falan tutarlı. (Tek aklıma takılan, kum fırtınaları uzun sürüyorsa, neden ilk kum fırtınası öyle hemencecik bitiverdi?)
Bu konuda yazarı da tebrik etmek lazım, hem kitaplarını bedavaya kendi sitesinde yayınlamış zamanında, hem de bu kitabı yazmak için uzun uzun araştırmalar yapmış. Kendisi Warcraft II’yi geliştiren programcılardan biriymiş üstelik ve Mars, botanik, insanlı uzay uçuşları hakkında da araştırma yapmış.
Andy Weir, Marslı Ayrıca Bir Film Oldu
Kitabı bitirdikten sonra, bir de filmi izledim. Şöyle üç beş konuya değinmeden es geçmek istemedim.
Öncelikle filmde Matt Damon, Mark karakterini canlandırıyor. Film iki buçuk saat ama nasıl geçtiğini hiç anlamıyorsunuz. Filmin %90’ı kitapla uyumlu. Elbette kısaltmak için bazı yerler kesilmiş.
En büyük farklılık ise, filmin sonunda ortaya çıkıyor. Bir noktada Matt Damon epey kilo veriyormuş gibi geliyor ama hem araştırmam hem de gözüm bana Matt’in dijital olarak zayıfmış gibi gösterildiğini söyledi.
İnsan kilo verince yüzünden de gider yani… Matt’in tombalak yanakları olduğu gibi duruyordu. Güzel ama hafif kusurlu bir film yapmışlar anlayacağınız.
Sonuç olarak, hem filmini hem kitabını önerdiğim bir eser Marslı. Kesinlikle bir bakın. Pişman olmayacaksınız.
