Bugün konumuz Türkiye’de yasaklı kitaplar.
Türkiye ne yazık ki son yıllarda birçok açıdan sansürseven bir ülke haline geldi. Basın, fikir beyan etme gibi konuların yanı sıra kitaplar da bundan nasibini aldı elbette. Bu yazıda farkındalık amacıyla yasaklanan kitaplara bir göz atalım istedim.
Türkiye Yayıncılar Birliği, Pen Türkiye ve Türkiye Yazarlar Sendikası son dönemde artan kitap yasaklamaları ve Muzır Kurulu kararları hakkında ortak bir açıklama yaptı.
Yasaklı bir kitaba şöyle yaptırımlar uygulanmakta.
Açık sergilerde ve seyyar müvezziler tarafından satılamaz. Dükkanlarda, camekanlarda ve benzeri yerlerde teşhir edilemez. Bir yerden bir yere teşhir maksadıyla açık bir surette nakledilemez ve müvezziler tarafından bunlar için sipariş kabul olunamaz. Gazeteler, mecmualar, duvar ve el ilanları, radyo ve TV ile veya diğer suretlerle ilan edilemez, satışı için reklam ve propaganda yapılamaz. Para mukabili veya parasız küçüklere gösterilemez, verilemez ve hiçbir suretle okul ve benzeri yerlere sokulamaz.
Listeye önce yakın zamanda yasaklanan kitabı bulunan Ahmet Ümit ile başlayacak, ardından bulabildiğim diğer kitapları sıralayacağım.
Tapınak Fahişeleri – Ahmet Ümit
Geçtiğimiz günlerde öğrendiğimize göre Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, Ümit’in Tapınak Fahişeleri isimli kitabının muzır ve müstehcen olduğuna karar verdi. Zaten yetişkinlere hitap eden bu kitabın hangi mantıkla bu listeye alındığı ise merak uyandırdı.
Kitap Başkomser Nevzat serisinin grafik uyarlamasının 2. kitabıydı. Çizer ise İsmail Gülgeç.
Yapılan bildiri ise şöyle:
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosunun 11/01/2023 tarihli ve 2022/242103 Soruşturma sayılı yazısı ekinde Kurulumuza incelenmek üzere gönderilen Ahmet ÜMİT tarafından yazılan, İsmail GÜLGEÇ tarafından uyarlanan ve çizimi yapılan, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. (Yapı Kredi Yayınları) tarafından 2. baskısı Temmuz 2022’de yapılan, “Başkomser Nevzat Tapınak Fahişeleri” isimli kitap; 1117 sayılı Kanun kapsamında Kurulumuzca incelenmiş olup kitap içerisinde yer alan bazı ifade, tasvir ve görsellerin 18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır ve müstehcen tesir yapacak nitelikte olduğuna; bu sebeple söz konusu kitabın 1117 sayılı Kanunun 3266 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesindeki sınırlamalara tâbi olmasına oy birliği ile karar verilmiştir İlgililere duyurulur.
Vişnenin Cinsiyeti – Jeanette Winterson
Yine 2023 Mart ayında verilen bir karara göre Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu Jeanette Winterson’un yazdığı Vişnenin Cinsiyeti adlı kitabın küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır ve müstehcen tesir yapacak nitelikte olduğuna karar vermiş.
Çıtır Çıtır Felsefe Dizisinden 7 Kitap – Brigitte Labbé
Fazla söze gerek yok. 10 yaşından büyük çocuklara bazı kavramları açıklamak için yazılan, Günışığı Kitaplığı’ndan çıkan manidar isimleri olan kitaplar da yasaklanmıştı. Son karar ne durumda bilmiyorum ama…
- Oğlanlar ve Kızlar
- Aşk ve Dostluk
- İyi ve Kötü
- Küçükler ve Büyükler
- Beden ve Akıl
- Diktatörlük ve Demokrasi
- Cesaret ve Korku
Yukarıdaki kitaplardaki bazı ifade, görsel ve tasvirlerin “18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğunun tespit edildiği” için sansürlenmiş.
Yasaklı Kitap 4: Kalp Çarpıntısı Dizisi – Alice Oseman
2021 yılında bir gün, Yabancı Yayınları’ndan çıkan Kalp Çarpıntısı dizisinin yasaklandığı haberini aldık. LGBT+ iki gencin öyküsünün anlatıldığı grafik roman dizisi yurt içinde de dışında da epey beğeniyle karşılanmıştı.
Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca yapılan açıklamada bazı yazıların 18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğuna karar verilmiş ve yasaklanmıştı.
Bonus: Muzır Kitaplar listesi
- Rüyası Bölünenler – Yazar Yavuz Ekinci
- Ayın En Çıplak Günü – Buket Uzuner
- Sünnetçi Kız – Kollektif
- Bebekler Nereden Gelir – Doris Rübel
Bir de iptal edilen kararlar var tabii.
- Kız Çocuk Hakları Bildirgesi
- Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi
- Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler Olağanüstü 100 Hikâye
Türkiye’de Yasaklı Kitaplar Hakkında
Yıllar içinde birçok ülke çeşitli nedenlerle kitap yasaklamıştır. Bunlar gerek ideolojik, gerek politik, gerek dini…
Lafın kısası bu yasaklara karşıyız, endişeliyiz. İfade özgürlüğünü savunuyoruz. Yarım saatlik araştırmayla 20 kitap buldum ben neredeyse. Ya 2020’den itibaren kapsamlı bir araştırma yapsam nasıl bir manzarayla karşılaşacağım? İnsan korkuyor.
Bir ülkede bir ayda 2 yetişkin kitabı yasaklanıyorsa…
