Elia ile Yolculuk, tamamen yazarından dolayı aldığım bir kitaptı. Aldığımda ne Elia Kazan diye birinin olduğunu, ne Zülfü Livaneli’nin onunla arkadaş olduğu biliyordum. Birçok açıdan sevdiğim bir yazar olarak tanımlayabileceğim Zülfü Livaneli’nin hayatı hakkında birçok bilgiyle doldum ve bu yüzden çok mutlu bir şekilde kapadım Elia ile Yolculuk’u.
Elia ile Yolculuk: Anlatım, Konu, Tasarım ve Zülfü Livaneli
Sanrım önce anlatımdan başlayacağım size kitabı tanıtmaya. İlk başlarda pek bir muğlak olan anlatım, ilerleyen sayfalarda Livaneli’nin kendine has göndermeleri, açıklamaları ve bilgilendirme çabasıyla dolu bir masala dönüyor. Çok uzun olmayan bu anı, yer yer hüzünlü, komik, ilginç biçimde devam ediyor. Masaldan kastım aslında Livaneli’nin kitabı ele alması. Bir anıdan ziyade bir kurgu okuyordum âdeta; arada tanıdık isimler geçse de ben bu hissi üzerimden atamadım.
Zülfü Livaneli‘nin yurt dışında konserler verdiğini, birçok açıdan değerli bir sanatçı olduğunu biliyordum ancak bu kitapla onun bilmediğim epeyce yönünü öğrendim ve bilmediğim bu yönler yüzünden hayıflandım, moralim bozuldu. Bir insan nasıl sevdiğim yazarlar arasında deyip de bu kadar boş bir şekilde bu yorumu kullanır acaba?
Zülfü Livaneli’nin hayatına dair kısa kısa
Kitabın ilginç bir diğer yanı da içindeki resimleri. Hiç beklemediğim bir özellikti bu. Kapaktaki “İllüstrasyonlar” kısmını okuduğumda ben kitabın kapağını, iç ve arka kapaktaki kısmı düşünmüştüm niyeyse ancak okumaya başladıktan sonra anılarla ilişkili birçok resimle karşılaşıyoruz ve bu resimler masal hissini çok daha fazla kuvvetlendiriyor.
Zülfü Livaneli ile ilgili sevdiğim özellik ondan her zaman bir şeyler öğreniyor olmam. Daha kitabın ilk başlarında Benny Goodman ve Elia Kazan ile tanıştım ve ilerleyen sayfalarda da bu devam etti. Her ne kadar anlatımını bazen yavan bulsam da bu “öğrenme” yanı her daim beni Zülfü Livaneli okurken mutlu ediyor.
Genellikle anı, biyografi kurgudışı türlerini ilk olarak tercih etmeyen biriyim ama bu kitapla beraber Elia Kazan’ın bu kitapta da geçen otobiyografisini okumak istedim ama yeni baskısı yok.
Neden Karakarga?
Baskı demişken, aklımdaki bir diğer soru bu kitabın Doğan Kitap’tan değil de Karakarga’dan çıkması. Üstelik son kurgu dışı kitabı DEX Kitap’tan (Doğan’ın kardeş yayınevi) çıktı. Hâlâ bir yanıt bulabilmiş değilim. Karakarga için çok olumlu bir şey bu elbette.
Elia ile Yolculuk: Sonuç
Benim için Elia ile Yolculuk okunmaya değer bir anı. Bunca zaman beklettiğime pişmanım diyemem. Yeni olmasına rağmen eski. Tanıdık olmasına rağmen yabancı. Kısa olmasına rağmen birçok duyguyu uyandırıyor…
Dünyaca ünlü birinin hiç görmediği topraklara olan hasreti bana o kadar yabancı geldi ki…
Ama bir yandan da bir Amerikan hayranlığı eleştirisi okudum.
Elia Kazan, Zülfü Livaneli’nin gözlerinde değerli bir arkadaş, sanatçı ama dünya onu farklı biçimde görüyor. Bu kitaba masal dememin bir nedeni de bu, her ne kadar dünyanın bakış açısı verilmiş olsa da Livaneli’nin anlatımındaki masumiyetten etkilenmemek elde değil.
Bence Zülfü Livaneli’yi seven herkes bu kitabı okumalı. Hem onu daha yakından tanıyor, hem de güzel bir yaklaşıma tanık oluyoruz.
